Chứng quyền có bảo đảm (chứng quyền – CW) được đánh giá là công cụ đầu tư có tính linh hoạt cao, phù hợp với nhu cầu của nhiều nhà đầu tư do chi phí thấp, giá trị thiệt hại tối đa được cố định. Dù vậy, tình hình thực tế đang cho thấy thị trường này vẫn phần nào thiếu hấp dẫn. Sau gần 9 tháng ra mắt, đa phần thanh khoản mỗi phiên giao dịch đều dưới 5 triệu CW, giá trị giao dịch cũng thường xuyên ở mức dưới 10 tỷ đồng/phiên. Mặt khác, số CTCK gần đây tham gia phát hành thêm CW mới cũng khá khiêm tốn so với thời điểm đầu vận hành sản phẩm này.
Nguyên nhân khiến sự hấp dẫn của CW giảm một phần là thị trường chứng khoán cơ sở trải qua những biến động. Các mã CW đã đáo hạn thường rơi vào trạng thái lỗ. Điều này phần nào làm ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư. Thống kê cho thấy 4 kỳ đáo hạn vào tháng 9, 11, 12/2019 và 1/2020 với chỉ 11/33 mã giúp nhà đầu tư có lãi. Đợt đáo hạn tháng 2/2020 cũng kém khởi sắc khi cả 4 mã đáo hạn đều đang ở trạng thái lỗ. Cùng với đó, nhiều nhà đầu vẫn lỗ dù CW đáo hạn ở trạng thái lãi do giá mua trên sàn giá cao.
Tuy nhiên, một số chuyên gia lại cho rằng chính cách hiểu cũng như thói quen nhìn nhận chưa đúng về cách thức giao dịch CW là nguyên nhân khiến cho sản phẩm này mất đi tính hấp dẫn vốn có. NĐT vẫn có thói quen thống kê so sánh giá ban đầu với lúc gần đáo hạn, dẫn đến tình trạng rụt rè khi thấy giá CW không đi theo kỳ vọng. Thực tế cho thấy CW là sản phẩm chủ yếu dùng để “lướt sóng” (trading) chứ không phải nắm giữ đến ngày đáo hạn.
“Chứng quyền sẽ hấp dẫn nếu nhìn nhận đó là một công cụ lướt sóng” – Ông Nguyễn Đức Thông – Giám đốc giao dịch phái sinh CTCP Chứng khoán SSI nhận định. Theo ông Thông, nhà đầu tư nên chốt lời khi đã kiếm được lợi nhuận như kỳ vọng thay vì giữ đến lúc đáo hạn. Sau 9 tháng vừa qua, mặc dù có CW đáo hạn ở trạng thái lỗ song cũng có khá nhiều CW được bán ra để chốt lời trước đáo hạn. Đơn cử trong tháng 11 năm 2019, cổ phiếu VHM tăng mạnh, SSI với tư cách là nhà tạo lập thị trường đã mua lại khoảng 80% số lượng CW đang lưu hành trong 1 ngày, giúp NĐT chốt lời một cách nhanh chóng. Nhìn chung, NĐT cần thêm thời gian để làm quen và tận dụng được những đặc tính ưu việt của sản phẩm mới này.
Một cách hiểu sai khác đối với CW là quan điểm vẫn cho rằng đây là cuộc chơi giữa CTCK và NĐT thay vì nghĩ đây là sản phẩm win – win cho cả 2 bên. Theo ông Thông, tổ chức phát hành thực hiện các giao dịch đối ứng như bán CW cho NĐT và thu một khoản phí, đồng thời mua cổ phiếu cơ sở tương ứng để phòng hộ rủi ro. Trong khi đó, NĐT kiếm lợi từ việc tăng giá của CW. Do vậy, mâu thuẫn lợi ích giữa 2 bên không tồn tại. Trong thị trường giá tăng, cả tổ chức phát hành và NĐT đều có lợi nhuận chứ không phải là cuộc chơi người được người mất như những sản phẩm tài chính khác.
 |
|
Thông tin các mã chứng quyền đang được SSI phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) |
Giám đốc Giao dịch phái sinh SSI không lo ngại khó khăn của thị trường cơ sở sẽ làm CW mất đi tính hấp dẫn. Thay vào đó, CW là sản phẩm có ích trong bối cảnh thị trường chứng khoán diễn biến không tích cực như hiện tại. Lúc này, nhà đầu tư chỉ cần lượng vốn nhỏ nhưng vẫn có trạng thái tương đương như khi đầu tư cổ phiếu, đồng thời giới hạn mức thua lỗ ở chính số vốn này.
“CW là sản phẩm khá hay cho các nhà đầu tư thích lướt sóng do tính chất đòn bẩy cao, thanh khoản tốt vì được tạo tập thị trường bởi các công ty phát hành”, ông Thông nói. Theo vị này, tùy vào khẩu vị rủi ro, nhà đầu tư nên giới hạn tỷ lệ vốn nhất định trong tổng tài sản cho những sản phẩm đòn bẩy cao như hợp đồng tương lai, CW và giải ngân dần ở từng bước giá để tối ưu hóa giá vốn.
Thời gian gần đây, một vài công ty như SSI, KIS Việt Nam, VCSC lại nhận thấy tiềm năng của CW và liên tục đưa ra các lựa chọn mới hấp dẫn. SSI phát hành 15 triệu CW dựa trên 5 mã, trong đó có 2 mã cũ là HPG và MWG và 3 mã mới là VPB, HDB và TCB. Theo đại diện SSI, quý IV và quý I hằng năm luôn là giai đoạn thị trường cơ sở giao dịch rất sôi động và có những diễn biến tích cực. Do vậy SSI cũng như các CTCK khác sẽ có xu hướng phát hành mới/ phát hành bổ sung vào giai đoạn này.
Ngoài thời điểm, việc lựa chọn cổ phiếu cơ sở nào để phát hành CW cũng là vấn đề được các CTCK cân nhắc nhằm thu hút nhà đầu tư tìm kiếm được nhiều lợi ích nhất. Đại diện SSI cho biết công ty phát hành mới CW HPG, MWG do các mã CW dựa trên 2 cổ phiếu này vừa hoặc sắp đáo hạn. Tuy trên sàn hiện có khá nhiều CW phát hành dựa trên 2 cổ phiếu này nhưng CW của SSI có ngày đáo hạn, giá thực hiện và giá của CW làm cho sản phẩm hấp dẫn hơn. Trong khi đó, 3 cổ phiếu ngân hàng được lựa chọn để phát hành CW sẽ được hưởng lợi từ việc HoSE vừa ra mắt các bộ chỉ số mới cùng việc sẽ có ETF tương ứng mô phỏng theo.
Bình An
